MAXXI δια χειρός Zaha Hadid

Αρχιτέκτονας: Zaha Hadid Architects
Έργο: MAXXI:NATIONAL MUSEUM OF XXI CENTURY ARTS
Τοποθεσία: Ρώμη, Ιταλία
Έτος: 1998-2010
Φωτογραφίες: Iwan Baan

Με μια λαμπρή τελετή στο Roundhouse του Λονδίνου, το Royal Institute of British Architects (RIBA) απένειμε στην Ιρακινής καταγωγής Zaha Hadid το 2010 Stirling Prize για το MAXXI:NATIONAL MUSEUM OF XXI CENTURY ARTS στη Ρώμη.

Σχεδιασμένο από τη Zaha Hadid μία δεκαετία πριν, το 1998, όταν το γραφείο Hadid ήταν ένα μικρό γραφείο του Λονδίνου, το MAXXI της Zaha Hadid κέρδισε τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το μουσείο σύγχρονης τέχνης και αρχιτεκτονικής της Ρώμης, ανάμεσα στα μεγαλύτερα ονόματα αρχιτεκτόνων όπως ο Steven Holl, Toyo Ito, Rem Koolhaas και Jean Nouvel.

“Πρόκειται για το καλύτερο δημιούργημά της, για ένα ώριμο έργο αρχιτεκτονικής, απόσταγμα χρόνων πειραματισμού, για την πεμπτουσία της συνεχούς προσπάθειας της Zaha να δημιουργήσει ένα τοπίο ως μια σειρά από ρευστούς χώρους σχεδιαμένους με μια ελέυθερη γραμμή που αναπτύσσεται στο χώρο”, ήταν τα λόγια της κριτικής επιτροπής όταν της παρέδωσαν το βραβείο.

Το MAXXI:National Museum of XXI Century Arts θέτει το ζήτημα του αστικού ιστού ως μια αφομοίωση με όρους αστικής γεωμετρίας, με το έργο να εμφανίζεται ως “αστικό μόσχευμα”, ένα δεύτερο δέρμα στην περιοχή. Η αρχική πρόθεση της δημιουργού ήταν να πλημμυρίσει την περιοχή με ροές παράλληλων τοίχων. Αυτοί οι τοίχοι συγκλίνουν και ανατέμνονται ευφάνταστα, γεννώντας έτσι εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Το αποτέλεσμα αναδεικνύει μία σχεδόν-αστική περιοχή, έναν “κόσμο” να καταδυθεί ο χρήστης σε αυτόν παρά ένα κτίριο ως αντικείμενο-υπογραφή.

Πρόθεση της ίδιας της δημιουργού ήταν εξαρχής η απομάκρυνση από τη δημιουργία “αντικείμενο-κεντρικών” εκθεσιακών χώρων. Αντίθετα, η αίσθηση της “πορείας” ενσωματώνεται στη μορφή. Οι πορείες αναδύονται από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, προκαλώντας τον επισκέπτη να βρει την πορεία του εμπειρικά μέσα στο μουσείο.

Στο MAXXI της Zaha, οι τοίχο, πέρα από την κλασική σύνθεση του τοίχου, αναδύονται, δημιουργούν χώρους και πορείες, γίνονται πάτωμα ή συστρέφονται για να γίνουν οροφή, ή ακυρώνονται για να γίνουν ένα μεγάλο παράθυρο και ο αστικός χώρος να συμπίπτει με το χώρο έκθεσης.

Απεικονίζοντας αρχιτεκτονική μέσα από τις ζωγραφιές της, η Zaha Hadid προκάλεσε πολλές φορές τους έμπειρους συναδέλφους της να αμφισβητήσουν τη λειτουργικότητα και το ρεαλισμό των σχεδίων της.